www.cowboylifeandsong.com

ผมเขียนเรื่องนี้ไว้ที่ http://www.cowboythai.com/forum2/index.php?topic=146.0 เป็นการตอบคำถามที่มีคนถามว่า

เวลาเอาเกือกม้าใช้แล้วมาติดที่หน้าบ้าน  บางคนบอกให้หงายขึ้น บางคนบอกให้คว่ำลงเอาไงดี? มึนตึ๊บ

ผม เคยค้นคว้าเรื่องนี้อยู่พักหนึ่ง  ยังหาข้อสรุปที่ชัดเจนไม่ได้  มีเอกสารตำราเก่าแก่จากยุโรปหลายแห่ง ที่เขียนแล้วไม่ตรงกัน มีความเชื่อทั้งสองแบบคือ บางท้องถิ่นบอกว่าให้หงายขึ้น บางแห่งบอกว่าให้คว่ำลง

ส่วนใหญ่เราจะเห็นหงายขึ้น  เป็นความเชื่อว่า Lucky Horseshoe จะนำโชคมาให้ การหงายขึ้นนี่ มันจะเก็บตวงโชคเอาไว้ให้เรา กลุ่มนี้เชื่อว่า ถ้าคว่ำลง มันจะทำให้โชคลาภหล่นหายไปหมด

แต่ อีกกลุ่มหนึ่ง เช่น ในประเทศเยอรมัน จะมีความเชื่อว่า ถ้าคว่ำลง เกือกม้าจะเก็บโชคมาเทให้เรา  ความเชื่อแบบนี้มาจากช่างตีเหล็กเกือกม้าในเยอรมันยุคก่อน เขาเชื่อว่า คว่ำลง มันจะเทโชคลงในเตาหลอมเหล็กของเขา ซึ่งเป็นเครื่องมือหากิน ก็คงจะร่ำรวยมากขึ้น

บางกลุ่มเชื่อว่า เกือกม้าจะให้โชคต้องเป็นสนิม และต้องไปพบตกอยู่ตามทางเท่านั้น และต้องหันปลายส้นเข้าหาคนเก็บ และเมื่อจะเก็บก็ต้องมีพิธีรีตรอง เช่นโยนข้ามใหล่ อะไรอย่างนี้  บางกลุ่มกลับเชื่อว่า อย่าเก็บเกือกม้าหล่น เพราะเท่ากับจะไปรับเคราะห์ของเจ้าของม้าเอามาอยู่กับตัว  เกือกม้าให้โชคจะต้องเป็นอันที่ไม่เคยหลุด และถอดออกมาจากเท้าม้าโดยตรง เพราะแสดงว่ามันป้องกันม้าได้ตลอดรอดฝั่ง ย่อมปกป้องเราและให้โชคเราได้  และก็เลยมีคนเลี้ยงม้าเพื่อจะได้ถอดเกือกม้าออกมาขายเป็น lucky horseshoe อย่างจริงจัง และรับรองด้วยประกาศนียบัตรว่าเป็นของแท้

เฮ้อ... เอาไงวะ

ความ เชื่อเรื่องเกือกม้านี้ เชื่อว่าเป็นสิ่งนำโชคและป้องกันภูตผีปีศาจด้วย แต่ก่อนมีความเชื่อเรื่องเอาไว้กันผีและพวกแม่มดมากกว่า  มีเรื่องเล่ามากมายเขียนเป็นหนังสือได้เป็นเล่มๆ เลย

ถ้ากลัวสับสน ก็คิดเอาทางดีเข้าตัวไว้ก่อน คือจะหงายหรือคว่ำก็ดีคนละแบบ  ดังตัวอย่างร้านขาย Lucky Horseshoe บนอินเตอร์เน็ตข้างล่างนี้ ซึ่งมีประกาศนียบัตรเกือกม้าของจริงให้ด้วย
http://www.horsekeeping.com/ironwork/luckyhorseshoe/lucky_horseshoe.htm

เขา มีเชือกสำหรับแขวนเกือกม้าทั้งสองทาง และคำอธิบายไว้เสร็จว่า แบบไหนเป็นความเชื่ออย่างไร อย่างที่ผมกล่าวแล้ว (ความเชื่อเก่าทางยุโรปจะบอกว่า ต้องตอกตะปูติดหน้าบ้าน จึงจะศักดิ์สิทธิ์ )  พวกคาวบอยในอเมริกา ส่วนใหญ่จะแขวนหรือตอกแบบหงายขึ้นมากกว่า

คำแปลในภาพมีว่า เกือกม้าแต่ละอันมีเชือกติดมาด้วย เพื่อให้คุณแขวนเกือกม้านำโชค
แบบหงายขึ้น หรือส้นขึ้น เป็นวิธีที่ยึดถือกันตามประเพณีในการแขวนเกือกม้านำโชค เพื่อดักจับโชคดี
แบบคว่ำลง เป็นวิธีที่ช่างเหล็กแขวนเกือกม้านำโชคเพื่อให้โชคดีเทลงเตาหลอมเหล็กของเขา

ความเชื่อเรื่องเกือกม้าคว่ำหรือหงายนี่ คงแล้วแต่บุคคลเสียแล้วหละ
ผมลองไปค้นดูที่เขาทำติดหัวเข็มขัด ส่วนใหญ่ก็จะพบว่า เขาให้หงายขึ้น

โดยเฉพาะหัวเข็มขัดสไตล์โบราณราคาแพงๆ อย่างในภาพนี้ จะเห็นว่าพยายามหงาย มีอันบนซ้ายอันเดียวที่มีคว่ำ

หัวรุ่นใหม่อย่างในภาพนี้ จะเห็นว่ามีของ Montana สองอันล่างเท่านั้นที่มีคว่ำ  เขาคงไม่ถือกระมัง

อันล่างซ้ายของมอนตานานี่  สำหรับคนรู้ประวัติความเชื่อ จะเห็นว่ามันสุดยอดของไสยศาสตร์เลยนะครับ ความหมายก็คือ

-เกือกม้าหงาย  รองรับโชค ลาภ เงินทอง และยังใช้ขับไล่ภูติผีปีศาจ มนต์แม่มดได้ด้วย เป็นความเชื่อทางยุโรปและคาวบอยปนกัน
-หัวม้า  ใช้ข่ม สาปแช่งศตรู ความเชื่อจากพวกบาวาเรียน เยอรมัน   ในประวัติศาสตร์มีการบันทึกไว้ว่า พวกเยอรมันเคยปะทะกับพวกโรมัน  และฆ่าพวกโรมันตายเรียบ บริเวณสนามรบ มีการตัดหัวม้าเสียบไม้ หันหน้าไปในทิศทางของศรัตรู เพื่อข่มวิญญาณและสาปแช่ง ไม่ให้เข้ามาอีก

จะเห็นรูปในเข็มขัดหัวม้าก็จะหันออกมาหน่อยๆ ดังนั้น เท่ากับข่มศัตรูไปในตัว

- ใครเชื่อไสยศาสตร์มากๆ ก็ซื้อมาใส่ครับ  ใส่แล้วไม่ต้องกลัวอะไรแล้ว แต่อย่าลืมตัวนะว่า กันกระสุนไม่ได้

หัวเข็มขัดข้างล่าง เกือกม้ามีทั้งคว่ำและหงาย เท่าที่สังเกตดู ของ EL Paisano ซึ่งผู้ผลิตน่าจะสืบเชื้อสายมาจากพวกสเปน หรือเม็กซิโก จะใช้เกือกม้าหงายตลอด

รูปการแขวนเกือกม้าตามที่ต่างๆ ในยุโรป อเมริกา

ส่วนใหญ่จะติดไว้ตามประตู หน้าด้านต่างด้านนอก เพื่อกันผีและสิ่งชั่วร้ายไม่ให้เข้าบ้านมากกว่าเรื่องนำโช ค

ร้านอาหารบางแห่งจะติดไว้ตรงทางเข้าที่แขกเดินผ่าน โดยเชื่อว่าลูกค้าที่เข้าร้านเป็นผู้นำโชคมาให้จึงต้องตักตวงเอาไว้

http://www.sacred-texts.com/etc/mhs/

เขาเขียนเอาไว้ว่า
ติดเกือกม้าไว้ที่ประตูถือว่าเป็นเครื่องลางป้องกันสิ่งชั่วร้ายในวัฒนธรรมบางแห่ง

ในหลายวัฒนธรรมความเชื่อ ถือว่าเกือกม้าเป็นเครื่องนำโชค รูปร่าง การสร้าง ตำแหน่งการวาง และวิธีการได้มาถือว่าสำคัญทั้งสิ้น  ประเพณีทั่วไปถือว่า ถ้าแขวนเกือกม้าไว้ที่ประตู โดยปลายง่ามสองข้างชี้ขึ้น จะเป็นสิ่งนำโชคดีมาให้  ถ้าชี้ลง มันจำนำโชคร้ายมาให้ ประเพณีในหลายที่เชื่อแตกต่างจากนี้  ในบางแห่งเชื่อว่า ให้แขวนเกือกม้าให้ปลายสองข้างชี้ลง เพื่อมันจะได้เทโชคให้คุณ ในบางที่เชื่อว่า ต้องชี้ขึ้น เพื่อโชคมันจะได้ไม่ตกหล่นลงมา

ในบาง วัฒนธรรมเชื่อว่า ไม่ว่าจะแขวนชี้ขึ้นหรือลงก็ไม่สำคัญ ตราบใดที่เกือกม้าต้องเป็นอันที่เคยใช้ใส่ให้ม้ามาแล้ว  ไม่ใช่อันที่สร้างเสร็จใหม่ๆ   หรือเป็นเกือกม้าที่พบตกหล่น ไม่ใช่อันที่ไปซื้อมาและต้องสัมผัสได้

ในวัฒนธรรมแทบทุกแห่ง ถือว่า โชคดีอยู่ในตัวเกือกม้า และมันจะเทออกมาให้คุณได้ทางปลาย

ตำนานเกี่ยวกับที่มาของความเชื่อเรื่องเกือกม้านำโชคที่ได้รับการกล่าวถึงมากที่สุด คือเรืองเล่าเกี่ยวกับนักบุญดังสตันกับปีศาจ (Saint Dunstan and the Devil) นักบุญผู้นี้ท่านเป็นช่างเหล็ก ใส่เกือกม้าที่มีฝีมือมาก    เรื่องเล่าว่า ครั้งหนึ่ง ปีศาจได้ปลอมตัวมาขอให้ท่านใส่เกือกม้าให้ เพราะมันมีเท้าเป็นเท้าม้า ท่านสามารถล่วงรู้ได้ว่านี่คือปีศาจ ท่านจึงตอกเกือกม้าลงบนกีบเท้าที่ทำให้เกิดความเจ็บปวดอย่างมาก  (บางเรื่องบอกว่านักบุญจับมันตอกหรือมัดไว้กับฝาผนัง) ปีศาจได้รับความเจ็บปวดทรมาณอย่างหนัก มันร้องขอให้ช่วย ท่านดังสตานจึงให้มันสัญญาว่า จะไม่เข้าไปในสถานที่ใดๆ ก็ตาม ที่มีเกือกม้าแขวนอยู่ที่ประตู ปีศาจให้สัญญาและท่านก็ถอดเกือกม้าอันเจ็บปวดให้แก่มัน
ท่านนักบุญดังสตัน ได้เป็นอาร์คบิชอพแห่ง Canterbury ในปี AD959

มาดูคำโฆษณาเกือกม้านำโชคของเว็บไซต์ที่กล่าวไว้ตอนต้นกันหน่อย คือที่ http://www.horsekeeping.com/ironwork/luckyhorseshoe/lucky_horseshoe.htm จะเชื่อตามเขาหรือไม่ก็แล้วแต่ใจของท่านครับ

เกือก ม้านำโชคแท้

"เมื่อม้าสลัดเกือกทิ้ง โชคจะหายไปพร้อมกับเกือกม้าที่หายไป"

เกือก ม้านำโชคของเราทุกอัน เป็นเกือกม้าที่ยึดติดกับกีบเท้าม้าตลอดเวลาที่มันเดินทางเป็นระยะทางไกลจน นับจำนวนไมล์ไม่ได้ในพื้นที่ที่ขรุขระที่สุดแห่งหนึ่งของโลก คือ แถบภูเขาร๊อคกี้ในดินแดนอเมริกันตะวันตก

ข้างล่างเป็นรูป จีน ออทรี กำลังตรวจเกือกม้า ไม่รู้นำมาจากหนังเรื่องอะไร